گزارش 2020 شهرهای جهان ، ارزش شهرنشینی پایدار
- عنوان: گزارش 2020 شهرهای جهان ، ارزش شهرنشینی پایدار
- مؤلف: UN-Habitat
- ناشر: UN-Habitat
گزارش 2020 شهرهای جهان ، ارزش شهرنشینی پایدار:
برنامه عمران ملل متحد(هبیتات)، 2020؛ 418 صفحه
گزارش 2020 شهرهای جهان از سوی برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد (UN-Habitat) با عنوان ارزش شهرنشینی پایدار در سال 2020 منتشر شده است. این گزارش تاکید میکند که از شهرنشینی به مثابه فرصتی برای مبارزه با فقر، نابرابری، بیکاری، تغییرات آبوهوایی و سایر چالشهای جهانی میتوان استفاده کرد. در این راستا شهرنشینی پایدار میتواند نقشی اساسی در تسریع رشد و شکوفایی همگانی برای دستیابی به اهداف توسعه تا سال 2030 بازی کند، همچنین این گزارش به رویارویی شهرها با ویروس کرونا اشاره دارد و تأکید میکند که شهرها باید راهکارهای ستیز با چالشهای برآمده از این ویروس را شناسایی کرده و اهداف خود را در راستای دستیابی به پایداری دنبال کنند، شهرها میتوانند بحران کرونا را به فرصتی برای "بازسازی بهتر" تبدیل کنند
این گزارش در 9 فصل به ترتیب زیر نگارش شده است که چکیده فصلها در چارچوب یافتههای کلیدی و پیامدهای کلیدی زیر ارایه شده است.
فصل 1 (شهرنشینی و شهرها: روند یک نیروی جهانی نوین)
سال 2020 نقطه عطفی در کارزار جهانی برای توسعه پایدار است و یکبار دیگر شهرها بهعنوان کانون جمعیت رو به رشد جهان مورد توجه قرارگرفتهاند. در میان شرایطی که شهرها همیشه با آن روبرو بودهاند و همچنین تأثیرات ویروس کرونا در سال گذشته، «گزارش شهرهای جهان 2020» این جستار را پیش کشیده که شهرها همچنان در داستان توسعه پایدار بهجامانده ماندهاند، شهرنشینی پایدار به دنبال یک کوشش جهانی برای بهترین راه رویارویی با تأثیرات همهگیر ویروس کرونا و بازگرداندن جهان به راه دستیابی به اهداف توسعه SDG و دستیابی به اهداف بلند پروازانه توافقنامه پاریس درباره دگرگونی آبوهوایی است.
یافتههای کلیدی فصل 1 :
- اهمیت شهرها در سیاست توسعه جهانی گنجاندهشده است
- دستور کار نوین شهری با برنامه توسعه پایدار 2030 در پیوند است
- شهرنشینی در جهان همچنان به ادامه دارد
- شهرها با شتاب بیشتری در برابر رشد جمعیت، زمین را تصرف میکنند
- مهاجرت یک نیروی محرکه در شهرنشینی است
- نابرابری همچنان یک روند روبه رشد در مناطق شهری است
- مسکن ارزانقیمت همچنان دستنیافتنی است
- مناطق شهری بار اصلی بیماری همهگیر کرونا را به دوش میکشند.
پیامهای کلیدی فصل 1:
- اجرای دستور کار نوین شهری باید یک اولویت جهانی باشد
- شهرهای برنامهریزی شده میتواند توسعه شهری پراکنده و مصرف بیشازحد زمین را مهار کنند
- شهرها میتوانند با اقدامات محلی به تهدیدهای برآمده از دگرگونیهای آبوهوایی پاسخ دهند
- شهرهای میزبان باید مهاجران را برای ارتقاء تنوع، شکوفایی و کارآفرینی در امور خود ادغام کنند
- مقابله با نابرابری شهری و مسکن از اولویتهای اساسی باقیمانده است
- همهگیری کرونا به معنای پایان شهرها نیست
فصل 2 ( تشریح ارزش شهرنشینی پایدار )
شهرنشینی برنامهریزی شده به رهآوردهای مثبت توسعه میانجامد و میتواند برای بهبود کیفیت زندگی و رفاه کلی بهرهبرداری شود. شهرها جغرافیای اتفاقی نیستند که مردم در آن جمع میشوند، بلکه مکانهای تولید اقتصادی و فرهنگی و فضاهای توسعه محیطی و اجتماعی هستند. مناطق شهری مکانهایی هستند که آرزوها در آنها تحقق مییابد. این احساس افراد را بر آن میدارد تا از مناطق روستایی به مناطق شهری مهاجرت کرده و کشورهای مبدأ خود را به مقصد شهرهای جهانی ترک کنند. درنتیجه، گفتمان در مورد شهرها از این منظر تغییر کرده است و این درک وجود دارد که شهرها ارزش ایجاد کرده و آن را حفظ میکنند.
یافتههای کلیدی فصل 2:
- ارزشهای ناشی از شهرنشینی باید شامل همه گروههایی باشد که در شهرها زندگی میکنند
- اقتصادهای شهری عملکرد اقتصاد ملی را پیش میبرند
- شهرنشینی تهدیدی ذاتی برای محیط طبیعی محسوب نمیشوند
- مناطق شهری میتوانند شمول اجتماعی را افزایش و فقر را کاهش دهند
- نهادهای مدنی و فرهنگی قوی برای تحقق شهرنشینی پایدار بسیار مهم هستند
پیامهای کلیدی فصل 2:
- شهرنشینی همچنان نیروی محرکه رشد جهانی خواهد بود
- رونق اقتصادی شهری مبنایی را فراهم میکند که کشورها بتوانند در دستیابی به اهداف توسعه SDG و برنامه جدید شهری و همچنین برونرفت از رکود جهانی ناشی از کرونا مشارکت کنند
- ادغام پایداری محیطزیست در توسعه شهری
- ارزش اجتماعی شهرنشینی را میتوان با حمایت از حقوق گروههای آسیبپذیر افزایش داد
فصل 3 ( ارزش اقتصادی شهرنشینی پایدار: فرصتهای فراگیر برای همه)
فرصتهای فراگیر برای همه شهرها صرفاً نماد رؤیاها، آرزوها و امیدهای افراد و جوامع نیستند، آنها کاتالیزورهای اصلی یا محرکهای توسعه اقتصادی و شکوفایی در سراسر جهان هستند. مناطق شهری ارزش اقتصادی بسیار زیادی ایجاد میکنند زیرا بسترهای جهانی برای تولید، نوآوری و تجارت هستند که اشتغال رسمی و غیررسمی را ایجاد میکنند. در این فصل، ضمن ارائه خلاصهای از سازوکارهای بنیادی که شهرها را قادر میسازد بهعنوان تسریعکننده رشد عمل کنند، خطرات نهفته در ساختار موجود که شهرها را قادر به تولید ارزش اقتصادی کرده، برجسته میکند. این خطرها با شیوع ویروس کرونا و تأثیرات آن بر اقتصاد، افزایشیافته است.
یافتههای کلیدی فصل 3:
- مناطق شهری شتاب دهنده رشد اقتصادی هستند
- شهرنشینی پایدار زاینده شکوفایی است
- اقدامات خاموش کرونا در مناطق شهری تأثیرات اقتصادی بسیار فراتر از مرزهای آنها داشته است
- شبکههای متقابل بسیار متراکم مردم، که عامل بالقوه شهرها بهعنوان شتابدهنده رشد اقتصادی است، خطراتی را در بر دارد، که توسط ویروس کرونا نشان داده شده است
- اقتصاد غیررسمی به حیات بسیاری از شهرهای کشورهای درحالتوسعه تبدیل شده است
- حقوق مالکیت، مقررات استفاده از زمین و سیستم حملونقل ضعیف تولید ارزش را در شهرهای کشورهای درحالتوسعه محدود میکند
- ساختارهای زیرمجموعه اداری میتوانند محرک یا مانع تحقق کامل انباشتگی اقتصادی باشند
پیامهای کلیدی فصل 3:
- برنامهریزی شهری و سرزمینی که توسط ساختارهای حاکمیتی کافی پشتیبانی میشود، ارزش اقتصادی شهرنشینی را افزایش میدهد
- دولتهای محلی و ملی باید ظرفیتهای تولیدی شهری خود را تقویت کنند
- باید یک تغییر الگو در چگونگی نگاه برنامههای شهری و چارچوبهای حکمرانی به اقتصاد غیررسمی وجود داشته باشد
- همانطور که شهرها در تمام مناطق به سمت تحقق اهداف توسعه شهری و برنامه جدید شهری پیشرفت میکنند، ارزش اقتصادی شهرنشینی نیز بیشتر میشود
- رشد اقتصادی و پتانسیل مصرفی شهرها باید از راههایی پشتیبانی شود که از دستیابی به نتایج توسعه پایدار حمایت کرده و باعث ایجاد انعطافپذیری شود (بهخصوص در پی همهگیری کرونا )
- نیروی تراکم که در برابر ازدحام محافظت میکند
- شهرها میتوانند رشد اقتصادی پایدار و بهرهوری بالاتری داشته باشند حتی وقتی بهسوی تغییرات جمعیتی حرکت میکنند
- چارچوبهای حکومتی، نهادی، سیاستی و قانونی باید مطابق با واقعیتهای محلی باشد و مانعی برای رشد اقتصادی نباشد
- پایداری و بهرهوری دستبهدست هم میدهند
- تأمین مالی مؤثر شهرداری یک امر اساسی برای برنامهریزی و توسعه عادلانه است
فصل 4 ( ارزش زیستمحیطی شهرنشینی پایدار: انعطافپذیری توسعه شهری)
شهرنشینی برنامهریزی نشده و کنترل نشده تهدیدی برای پایداری محیطزیست است، ازجمله گسترش بیرویه شهر، تغییرات غیرقابل برگشت در استفاده از زمین و از دست دادن تنوع زیستی، الگوهای مصرف انرژی و میزان بالای آلودگی و انتشار کربن. بااینوجود، هنگامیکه بهخوبی برنامهریزی و مدیریت شود، شهرنشینی فرصتهایی را برای رفع این چالشها و کمک به ارزش زیستمحیطی از طریق نوآوری در انرژی، الگوهای استقرار پایدار، تغییر در رفتار و سبک زندگی انسان، بهبودهای مربوط به محیطزیست در سلامت و رفاه و بهرهوری منابع فراهم میکند.
یافتههای کلیدی فصل 4:
- راهحلهای مبتنی بر طبیعت نشان دهنده یک رویکرد یکپارچه برای ارائه ارزش زیستمحیطی در زنجیره روستا-شهری است
- برخی از اقدامات سبز و سیاستهای پایداری در مناطق شهری تأثیرات ناخواستهای دارند
- چالشهای زیستمحیطی متعدد و بههمپیوسته بر زندگی در مناطق در حال رشد شهری تأثیر میگذارد
- چگونگی تجربه و پرداختن به چالشهای زیستمحیطی به شرایط زندگی و تجارب گروههای خاص بستگی زیادی دارد
- شناخت زمینهها و پیشرفت اصول عدالت
- باوجود تأثیرات ویرانگر که همهگیری کرونا نشان داده است، یک آینده سبز شهری ممکن است
- بسیج انواع دادهها، تغییر جهتگیری اخیر به سمت ارزیابی اثربخشی پاسخهای شهری برای مهار ارزشهای زیستمحیطی، علاقهای نوظهور به بسیج انواع دادهها را آشکار کرده است.
پیامهای کلیدی فصل 4:
- پرداختن به محرکهای ساختاری تخریب محیطزیست
- ابتکارات زیرساختهای سبز شهری ارزش کلی شهرنشینی را افزایش میدهد، اما اقدامات کافی برای اطمینان از عدم تشدید نابرابری و آسیبپذیری اجتماعی لازم است
- ارزش زیستمحیطی شهرنشینی پایدار بدون اولویتبندی نیازهای گروههای محروم قابل تحقق نیست
- اجرای دستور کار 2030 و دستور کار جدید شهری کلید افزایش ارزش زیستمحیطی شهرنشینی است
- طیف گستردهای از اقدامات برای ارائه ارزش زیستمحیطی در محیطهای شهری وجود دارد، اما نتایج بهشدت به نحوه اجرای آنها بستگی دارد
- شناخت مشاغل شهری را بهعنوان داراییهای اجتماعی - بومشناختی
- فناوریها ابزاری برای اقدامات زیستمحیطی
- بهبود اقتصاد سبز ناشی از بیماری همهگیر کرونا میتواند مزایای طولانیمدت زیستمحیطی داشته باشد
فصل 5 (ارزش اجتماعی شهرنشینی پایدار: هیچ شخص و هیچ مکانی را نادیده نگیرید)
فرصتهای ارائهشده توسط شهرها برای شهرنشینی دارای ارزش اجتماعی است. هنگامیکه شهرها بهخوبی برنامهریزی و مدیریت میشوند، میتوانند خانوادهها را از فقر رها کنند، زنان را از تبعیض جنسیتی آزاد کنند، به آیندهای روشن برای کودکان و جوانان اشاره کنند، به افراد مسن در سالهای طلایی خود آسایش و پشتیبانی دهند و از مهاجران متقاضی استقبال کنند. شهرها محل مهمی هستند که در آن نتایج اجتماعی برای انواع گروههای حاشیهنشین و آسیبپذیر بهبود مییابد. اما ارزش اجتماعی شهرنشینی تنها در کنار ارزش نامشهود شهرنشینی تحقق خواهد یافت. این دسته گسترده، نهادهایی را شامل میشود – دولت، قانون، حقوق مالکیت و نظامهای مشارکتی دموکراتیک، و غیره - که به شهرها امکان عملکرد مؤثر را میدهد. عنصر فرهنگی شهرها، از زمینههای متنوع ساکنان آنها گرفته تا داراییهای میراث فرهنگی که در اختیار دارند، در این ارزش نامشهود نهفته است.
یافتههای کلیدی فصل 5
- "حق به شهر" زیربنای ارزش اجتماعی شهرنشینی است
- تبعیض جنسیتی یک مشکل سیستماتیک است
- برنامهریزی شهری غالباً از نیازهای کودکان و جوانان چشمپوشی میکند
- افراد مسن با روند روبه رشدی در شهرها پیر میشوند
- مهاجران فقیر در شهرها با استقبال نامعلومی روبرو هستند
- شهرنشینی میتواند راهی برای ریشهکن کردن فقر باشد
- همهگیری کرونا نابرابری شهری را تشدید میکند
- نهادهای مؤثر، بستر شهرنشینی پایدار هستند
- تنوع فرهنگی و قومی یک سرمایه شهری است
- شهرها میتوانند اقتصاد پیرامون فرهنگ و صنایع خلاق ایجاد کنند
پیامهای کلیدی فصل 5
- دولتها باید از "برابری" بهسوی"عدالت" هدایت شوند و موانع سیستمی را برطرف کنند
- "جریان اصلی" جنسیتی میتواند تبعیض سیستمی علیه زنان را برطرف کند
- حقوق جوانان و اصول برنامهریزی شهری میتواند راه را برای شهرهای دوستدار کودک هدایت کند
- دولتهای محلی میتوانند پیری فعال را در شهرها تقویت كنند
- شهرها باید چارچوبی برای ادغام صحیح مهاجران ایجاد کنند
- سرمایهگذاری در زیرساختهای فرهنگی برای سودهای طولانیمدت
فصل 6 (نوآوری، فناوری و ارزش شهرنشینی پایدار)
جهان کاملاً در عصر اطلاعات قرار گرفته است. شهرها در مرکز این تغییرات قرار دارند زیرا تمرکز افراد و فعالیتهای انسانی، فنآوری و استعداد، نوآوری را به مکان مشترک ترغیب میکند. حتی در میان بیماری همهگیر کرونا، شهرهایی که مرکز اصلی تسهیلات بهداشتی در آن واقع شده و مؤسسات تحقیقاتی هستند که برای تولید واکسن با زحمت تلاش میکنند. کنش متقابل فناوری و نوآوری در حال حاضر بر الگوهای شهرنشینی تأثیر گذاشته و آماده است تا آینده شهرها را بیشتر شکل دهد.
یافتههای کلیدی فصل 6
- شهرها به شتاب در حال استفاده از فناوری برای مقابله با طیف گستردهای از چالشهای شهری هستند
- نوآوری حوزه انحصاری بخش خصوصی نیست - بخش دولتی نیز نوآوری دارد
- فناوری جدید، نظارت بهتر شهری را تسهیل میکند
- شهرها انبوهی از دادههای بزرگ (big data)را در اختیار دارند
- وقتی شهرها دادههای خود را شفافسازی میکنند و در اختیار قرار میدهند، نوآوریهایی پدیدار میشود
- همهگیری کرونا در حال شتاب بخشیدن به استقرار نوآوری و فناوری در مناطق شهری است
- شعارهای شهر هوشمند همیشه با واقعیت مطابقت ندارد
- شهرها از نظر نظارتی و ظرفیتهای سیاسی توانایی پاسخگویی به چالشهای فناوری را ندارند
- سرمایهگذاری در فناوری بهطور یکنواخت در سراسر جهان گسترش یافته است
پیامدهای کلیدی فصل 6
- نوآوری و فناوری نقشی چندبعدی در مناطق شهری بازی میکند
- شهرهای هوشمند واقعی، انسانمحور هستند
- پرورش شبکه مشترک برای پیشبرد تحقیق و توسعه
- دولت باید ظرفیت خود را برای مدیریت مؤثر، استقرار و تنظیم استفاده از فناوری ایجاد كند
- دولتها باید شکافها و محرومیتهای دیجیتالی را برطرف کنند
- شهرها باید چارچوبهای اخلاقی روشن و ترتیبات سازمانی برای جمعآوری و به اشتراکگذاری دادهها وضع کنند
فصل 7 (دولتهای محلی و ارزش شهرنشینی پایدار)
دولتهای محلی محرکهای اصلی شهرنشینی پایدار هستند. آنها بهعنوان نزدیکترین واحد دولتی به شهروندان روزمره، بیشترین هماهنگی را با نیازها و خواسته های ساکنان شهری دارند. بنابراین اجرای موفقیت آمیز دستور کارهای توسعه جهانی و دستیابی به ارزش شهرنشینی پایدار به عملکرد دموکراتیک، کارآمد و فراگیر این سطح از حاکمیت شهری بستگی دارد.
یافتههای کلیدی فصل 7
- دولتهای محلی در دستور کار توسعه پایدار جهانی قرار دارند
- بهطور کلی، علیرغم موانع، پیشرفت جهانی در راستای تمرکززدایی وجود دارد
- فضاهای ضعیف نهادی مانع اقدامات محلی میشوند
- دولتهای محلی میتوانند نیروهای تحولآفرین باشند
- هماهنگی، نظارت و گزارش ضعیف تلاشهای محلی سازی را مختل میکند
پیامهای کلیدی فصل 7
- نیروهای بومیسازی دستور کار 2030 و دستور کار جدید شهری را در شهرها جلب کنید
- مشارکت مؤثر دولتهای محلی در سازوکارهای هماهنگی ملی
- کشورها باید زمینههای سازمانی را فراهم کنند تا بتوانند بهطور مؤثر ارزش شهرنشینی پایدار را به دست آورند
- ایجاد چارچوبهای حاکمیتی چندسطحی قوی برای تقویت همکاری عمودی و افقی بین سطوح مختلف دولت و بین دولتهای محلی
- تولید و انتشار دادههای تفکیکشده برای نظارت و ارزیابی امری کلیدی است.
فصل 8 (سرمایهگذاری در ارزش شهرنشینی پایدار)
برای ارتقا ارزش اقتصادی، زیستمحیطی، اجتماعی شهرنشینی، که همگی برای تحقق شهرنشینی پایدار بسیار مهم هستند، سرمایهگذاریهای قابلتوجهی لازم است. درست مانند همه جنبههای توسعه، شهرنشینی پایدار نیز به بودجه کافی نیاز دارد. میزان جذب و استفاده از شهرها و کشورها از سرمایهگذاریهای دولتی و خصوصی موردنیاز برای دستیابی به دستور کار جدید شهری برای افزایش ارزش شهرنشینی پایدار مهم است. از میان برداشتن شکاف سرمایهگذاری مستلزم هماهنگی و همکاری بین ذینفعان مختلف ازجمله تمام سطوح دولت، بخش خصوصی و مؤسسات توسعه دوجانبه و چندجانبه است.
یافتههای کلیدی فصل 8
- سرمایهگذاری کافی در زیرساختهای شهری برای افزایش ارزش شهرنشینی پایدار مهم است
- تحویل در ابعاد شهری SDG، 38 تریلیون دلار آمریکا هزینه در بردارد
- منابع مالی جهانی کافی برای تأمین نیازهای فعلی سرمایهگذاری وجود دارد، اما در مناطقی که بیشترین اهمیت را دارند هدایت نمیشود
- همهگیری کرونا فضای نامشخصی برای سرمایهگذاری ایجاد کرده است
- دولتهای محلی ازنظر مالی با محدودیتهای متعددی روبرو هستند
- درآمد دولت هنوز منبع اصلی تأمین اعتبار برای توسعه شهری است
- سرمایهگذاری در جنبههای مختلف ظرفیت انسانی و نهادی برای شهرسازی همهشمول و پایدار حیاتی است
پیامهای کلیدی فصل 8
- برای تحقق ارزش شهرنشینی پایدار، اقدام سریع در سرمایهگذاری لازم است.( شهرها به منابع مالی پایدار نیاز دارند)
- تنظیم مجدد چارچوبهای مالی برای شهرنشینی پایدار
- انسجام سیاست بین سهامداران جهانی، منطقهای، ملی و محلی برای تأمین نیازهای سرمایهگذاری بسیار مهم است
فصل 9 (دستور کار جدید شهری و ارزش شهرنشینی پایدار)
شهرنشینی پایدار ارزش اقتصادی، زیستمحیطی، اجتماعی تولید میکند که میتواند برای رفاه همه استفاده شود.. خوشبختانه در دستور کار جدید شهری یک نقشه راه برای شهرنشینی پایدار وجود دارد. همانطور که در دستور کار جدید شهری آمده است گشودن ارزش شهرنشینی پایدار یک تلاش چندبخشی است.. بخش خصوصی باید در توسعه پایدار شهری، از مسکن ارزانقیمت تا زیرساختهای مناسب آبوهوا سرمایهگذاری کند. جامعه مدنی باید نهادها را تقویت کرده و برای تمامی شهروندان فضای خوشایندی ایجاد کند، همچنین بر آسیبپذیرترین افراد نیز تمرکز داشته باشد. دانشگاهها باید به نسل بعدی آموزش دهند و فرصتهای تحقیق و توسعه را برای نوآوری و شکوفایی فراگیر پرورش دهند. وقتی همه قطعات بههمپیوسته هماهنگ عمل میکنند و توسط نهادها و سیاستهای مناسب پشتیبانی میشوند، شهرها رونق میگیرند و ارزش آنها برای همه افزایش مییابد.
پیامهای کلیدی فصل 9
- فراخوان اقدام و تعهد برای اجرای دستور کار جدید شهری
- اجرای مؤثر دستور کار جدید شهری، ارزش شهرنشینی پایدار را تحت کنترل خواهد گرفت
- ارزیابی پیشرفت در اجرا و دستیابی به دستور کارهای توسعه مربوط به شهرنشینی پایدار
- اهداف توسعه میتوانند بهطور همزمان مورد توجه قرار گیرند
- همکاری در مقیاسهای اساسی برای تقویت توسعه پایدار شهری مهم است
- حکمرانی مؤثر با همکاری بین بازیگران رسمی و غیررسمی کلید دستیابی به اهداف توسعه و پیشبرد برنامه جدید شهری است
- ملاحظات مقطعی تمام تلاشها برای ارتقا عدالت اجتماعی و ارزش کلی شهرنشینی پایدار را با نادیده نگرفتن هیچ شخصی و هیچ مکانی پشت سر میگذارد
- شهرنشینی پایدار منجر به توسعه اقتصادی و فرصتهای شغلی میشود
- زیرساختهای سبز شهری ارزش زیستمحیطی شهرها را افزایش میدهد
- نوآوری در فناوری و داده برای افزایش ارزش شهرنشینی پایدار ضروری است
- دولتهای محلی عامل اصلی تغییر برای دستیابی به تعهدات تحولآفرین برنامه جدید شهری و افزایش ارزش شهرنشینی هستند
- تأمین اعتبار شهرنشینی پایدار مستلزم ایجاد محیطی است که امکان این کار وجود داشته باشد
- شهرها میتوانند بحران کرونا را به فرصتی برای "بازسازی بهتر" تبدیل کنند
تلخیص و ترجمه : گلشن همتی